شرح اقدامات کمیته تحقیقات دانشجویی- مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بالینی

معرفی کمیته تحقیقات

کمیته تحقیقات دانشجویی ویروس شناسی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران یکی از مراکز تحقیقاتی فعال در زمینه ویروس‌شناسی و تحقیقات دانشجویی می‌باشد. این کمیته با تمرکز بر پژوهش‌های دانشجویی، ترویج علم و حمایت از دانشجویان علاقه‌مند به پژوهش، نقش مهمی در توسعه علمی، آینده‌نگری، و تأثیرات اجتماعی دارد.

این کمیته در سال ۱۴۰۱ و با انتخاب چند تن از دانشجویان فعال و بااستعداد تأسیس یافت. در ابتدا شرح وظایف مختصری تهیه شد و سپس ابلاغ ‌هایی برای این افراد صادر گردید. این کمیته دارای یک سرپرست به نام آقای آرش لطافتی دانشجوی دکتری ویروس‌شناسی، یک دبیر، به نام آقای امید صلاحی دانشجوی کارشناسی‌ارشد ویروس‌شناسی و ۵ تن اعضای دیگر شامل دانشجویان پزشکی و رشته‌های علوم پایه می‌باشند. اعضا این کمیته در ابتدای مسیر، یک نقشه راه تدوین نموند. سپس زیر مجموعه‌هایی را پیشنهاد نمودند که در جلسات هیئت مدیره مرکز مورد تایید قرار گرفت. در حال حاضر هسته اصلی کمیته تحقیقات دانشجویی بیش از 17 عضو فعال و باانگیزه دارد که به صورت پیوسته در اجرای طرح‌های پژوهشی‌ که در  مرکز تحقیقات تعریف می‌شود، فعالیت دارند. جدول ضمیمه (شماره ۱) اسامی و مشخصات این افراد را نشان می‌دهد. این کمیته‌ی تحقیقات در طول مدت فعالیت خود؛ دستاوردهای چشمگیری داشته و  اهداف بسیاری را در دستور کار خود قرار داده است. از جمله  اهداف اصلی این کمیته تحقیقات می توان به ترویج پژوهش‌های دانشجویی، حمایت از دانشجویان و دانش آموختگان علاقه‌مند به فعالیت‌های پژوهشی، برگزاری کارگاه‌ها و سمینارهای مرتبط با ویروس شناسی و ارائه فرصت‌های آموزشی گوناگون اشاره کرد. در حقیقت کمیته تحقیقات ویروس شناسی با ایجاد محیطی پویا و فعال باعث ارتقاء سطح دانش و توانمندی دانشجویان علاقه‌مند به حوزها‌ی پژوهشی شده است. اهم زیرمجموعه ها و گروه های کمیته دانشجویی به شرح ذیل میباشند:

۱- گروه مقاله نویسی

این گروه شامل ۱۴ نفر از افراد توانمند در زمینه های تحقیقی چون:  جمع آوری داده‌ها، آنالیز داده‌ها، تهیه نمودار و جداول از داده‌ها، نگارش مقاله و نهایتا ارسال (Submission) مقالات هستند.   جدول ضمیمه (شماره ۲) لیستی از مقالات این دانشجویان از بدو تشکیل کمیته تحقیقات دانشجویی را نشان می‌دهد. از جمله چاپ 5 مقاله‌ در مجلات معتبر ISI و چاپ 3 مقاله در مجلات   ISC همچنین کمیته تحقیقات در حال حاضر 6 مقاله‌ی تحت داوری در کارنامه‌ی خود دارد.تمام این مقالات در نمایه‌های بین‌المللی اندکس هستند.

 ۲- گروه بین‌الملل

 این گروه متشکل از ۲۰ دانشجو است که همگی مسلط به زبان انگلیسی (و بعضی دیگر زبان‌های خارجه چون روسی، آلمانی و...) می‌باشند.  از بدو تأسیس اهم فعالیت این افراد به شرح زیر بودن است. مشخصات این افراد در جدول ضمیمه (شماره ۳) مندرج است. مسول گروه، خانم فاطمه علوی دانشجوی زیست دانشگاه تهران است.

 الف- همکاری با میز همکاری ایتالیا- دانشگاه

تعداد ۵ نفر از این افراد در روندی ۲ساله بانک‌های اطلاعاتی متعدد و ارزشمندی را ایجاد نموده که در بسط و گسترش همکاری این میز با کشور ایتالیا و خصوصاً پیمان M8 (M8 Alliance) و نیز ۷ دانشگاه ایتالیایی که با دانشگاه علوم پزشکی تهران تفاهم‌نامه همکاری امضا کرده‌اند تأثیر بسزایی را داشته‌اند.  جزئیات فعالیت  این عزیزان با میز ایتالیا و پیمان  M۸ طی گزارش مفصلی به حوزه معاونت محترم بین‌الملل دانشگاه انعکاس یافته و متصور است در آینده نزدیک ضمن دعوت از این جوانان، از آن‌ها تقدیرات شایسته به عمل آید.

 ب-  نهمین کنگره هپاتیت تهران- (THC-9)

 با عنایت به اینکه رییس مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بالینی از اعضا هیئت‌مدیره انجمن مطالعات کبدی ایران می‌باشد، شرکت فعال در کنگره سالیانه این انجمن (در مهر ماه 1402) در دستور کار قرار گرفت. در این کنگره مهم، ۱۳ مهمان خارجی به‌صورت آنلاین حضور داشتند. هماهنگی‌های اولیه، ارسال ایمیل و پاسخ به آنها راهنمایی سخنرانان خارجی برای ضبط و ارسال و نهایتاً هماهنگی در روز اجرا که کاری بس مهم، جدی و طاقت‌فرسا می‌باشد، همگی از وظایف عمده این گروه دانشجویی بوده که به‌خوبی و با موفقیت به انجام رسید. برای THC-10 در سال ۱۴۰۳، گروه منتخب در تیم بین‌الملل فعالیت‌های خود را از ماه قبل آغاز نموده و قرار است با تعداد سخنرانان بیشتری در THC-10 فعالیت نمایند.

 ج- کنگره پاپیلوما ویروس

اولین کنگره پاپیلوما ویروس در اسفند ۱۴۰۱ و با دعوت از یک میهمان از ایتالیا (پرفسور  Andrea Cossarizza) از دانشگاه Modena برگزار گردید. دعوت‌کننده معاونت محترم بین‌الملل دانشگاه و هماهنگ‌کننده از بدو ورود تا خروج با تیم بین‌الملل کمیته تحقیقات دانشجویی بوده است.  از اردیبهشت ۱۴۰۲ گروه بین‌الملل کمیته تحقیقات دانشجویی با تجدید سازمان،  هماهنگی لازم را  برای  کنگره دوم که مقرر است در ۹ تا ۱۱ اسفند سال ۱۴۰۲ در مرکز همایش‌های رازی برگزار گردد، آغاز نموده است. در این کنگره،  ۱۵ سخنران از خارج از کشور سخنرانی خواهند داشت که از این تعداد حداقل ۳ نفر از: ایتالیا، اتریش و آفریقا جنوبی قرار است حضوراً در کنگره شرکت کنند. خانم میگل میرزایی مسول و هماهنگ کننده گروه بین الملل برای کنگره یاد شده میباشد.

 ۳- همکاری با سازمان بهداشت جهانی

 این گروه شامل حداقل ۵ دانشجو، همگی با تسلط کامل به زبان انگلیسی از خرداد ۱۴۰۱ لغایت زمان حاضر در حال همکاری و فعالیت با پروژه بین‌الملل تحت عنوان "مراقبت و بیماریابی عفونت سندرم حاد تنفسی شدید کرونا  سارس- 2  در بین کارکنان بهداشتی و درمانی در ایران با همکاری دفتر منطقه ای مدیترانه شرقی- سازمان بهداشت جهانی" می‌باشند.

 این گروه شامل یک‌ سرتیم از (دکتر حسین علوی - دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد) ، مسئول مانیتورینگ دیتاها از ۶۴ دانشگاه علوم پزشکی کشور (سعید دبیری فر، دانشجوی دانشکده پیراپزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران)، آنالیز دیتا (آرش ضیایی ، دانشجوی پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد)، و آقای گرگانی مسئول تهیه مواد لازم برای دستورالعمل کشوری (Guideline) هستند.

 گزارش نهایی این پروژه اواخر آذرماه سال جاری به دفتر سازمان بهداشت جهانی در وزارت بهداشت ارسال و تأیید نهایی اخذ گردید.

 طی همکاری به‌عمل‌آمده با سازمان بهداشت جهانی مقرر است همکاری مجددی دررابطه‌با پروژه Long covid صورت پذیرد.

در تعامل با این گروه از کمیته تحقیقات دانشجویی پروپوزالی با همکاری اساتیدی از دانشگاه علوم پزشکی همدان در حال نگارش است.

 ۴- همکاری‌های تحقیقاتی

تحقیقات و پژوهش‌های دانشجویی در این کمیته از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. این پژوهش‌ها سبب ایجاد اثرات قابل توجه‌ای در توسعه علم و همچنین درک جامع تر از بیماری‌های ویروسی  می‌شود. اهدافی که این پژوهش‌ها دنبال می‌کنند در زمینه‌های تشخیص، درمان، و پیشگیری از بیماری‌های ویروسی از اهمیت بالایی برخوردار است و به وضوح تأثیرات مثبت خود را در ارتقا سطح سلامت اجتماعی نشان می‌دهد. اهداف پژوهشی و طرح های تحقیقاتی کمیته تحقیقات عمدتا بر 4 عامل ویروسی SARS-COV-2 , HTLV-1, ویروس پاپیلومای انسانی و یا HPV  و Emerging Re-Emerging Viruses  متمرکز می‌باشد. طرح‌های پژوهشی با هدف ارتقا و پیشرفت در زمینه‌ی دانش ویروس شناسی و پیشگیری و درمان بیماری‌های ویروسی طراحی و اجرا می‌شود. لذا،  از ابتدای سال جاری، بخشی از پروژه‌های پژوهشی این مرکز برای اجرا در اختیار کمیته تحقیقات دانشجویی قرار گرفته است. از اهم این‌ها می‌توان:

 الف- پروژه مرتبط با بررسی استیگما و آگاهی از ویروس پاپیلوما در ۳ سطح مختلف شامل: جمعیت عمومی، دانشجویی و اساتید مراکز منتخب دانشگاهی در حوزه دانشگاه علوم پزشکی تهران و نهایتاً اساتید متخصص در حوزه‌های زنان، اورولوژی، عفونی و پوست می‌باشد.

ب- پروژه‌های مرتبط با ویروس HTLV:   این پروژه‌ها در سطح ملی و با محوریت مرکز تحقیقات ویروس‌شناسی بالینی و با مشارکت سازمان انتقال خون جهت بررسی شیوع HTLV در سطح کشور و خصوصاً در گیرندگان پیوند و نیز آگاهی سنجی از بیماری‌های این ویروس خطرناک که به «ایدز خراسان» در ابتدا معروف بوده؛ ولی در حال حاضر در کل استان‌های کشور که به آن آلوده هستند پخش شده است.

 ج- بیماری‌های نوپدید و بازپدید:  دانشجویان عضو این کمیته با خط‌دهی مرکز تحقیقات فعالیت‌های همه‌جانبه‌ای را از شهریور ۱۴۰۲ برای بررسی وضعیت این بیماری‌ها در کشور آغاز نموده‌اند. اگرچه این بیماری‌ها به‌عنوان تهدیدات قرن ۲۱ شناخته شده‌اند، اکنون در کشورمان هیچ آمار متمرکزی در خصوص شیوع سرولوژیک و یا مولکولی و اپیدمیولوژی وجود ندارد. لازم به ذکر است دراین‌خصوص با سازمان بهداشت جهانی و نیز مرکز مبارزه با بیماری‌های واگیردار وزارت بهداشت هماهنگی و جلساتی برگزار گردید و در حقیقت تغذیه علمی و  اصلی برای اقدامات آینده برای این اقدامات  در اختیار کمیته تحقیقات دانشجویی است.

در نتیجه‌ی این دستاوردهای درخشان و تلاش قابل تقدیر اعضای کمیته‌ی تحقیقات دانشجویی ویروس‌شناسی بالینی دانشگاه علوم پژشکی تهران، این مرکز تحقیقات به‌عنوان یک پایگاه برجسته‌ی پژوهشی در کشور شناخته شده است.