دپارتمان ارتقا سلامت در بیماری های ویروسی

 

معرفی دپارتمان

 

به دلیل قبح (stigma) موجود در جامعه نسبت به برخی بیماری های ویروسی از جمله ایدز و پاپیلوما، اتفاقات ناخوش آیندی در سطح جامعه در حال وقوع است. موج جهانی و پاندمیک ایدز اگرچه از سال 2012 شروع به کاهش نمود و موارد بیماری جدید و مرگ و میر شیب های کاهشی را نشان می دهند، لیکن در خاورمیانه و منطقۀ مدیترانه شرقی عفونت HIV-1 و بیماری ایدز رو به گسترش است.  طبق گزارش UNIAIDS در سال 2019، میزان مرگ و میر 5% در این حوزه در جمعیت عمومی افزایش یافته. در ایران عفونت جدید به میزان 10% شروع به افزایش یافته است. در این حوزه ها (و در بسیاری از کشورهای جهان و خصوصا حوزه EMRO) موج جدید HIV و ایدز در جمعیت های آسیب پذیر به طور فزاینده ای در حال گسترش است. این اقشار شامل: زنان و مردان تن فروش، همجنس بازان، معتادان تزریقی و ترانس جندرها می باشند.  آمار شیوع این عفونتها در مطالعات پراکنده و عمدتاً غیرقابل انتشار نیز موجب نگرانی است با هماهنگی های به عمل آمده و با برخی نهادهای مردم نهاد که این اقشار را از نظر آسیب های اجتماعی پوششی داده اند، در نظر داریم تا با راه اندازی این بخش بتوان به این اقشار آسیب پذیر که جمعیت اکثریت آنها از جوانان می باشند مشاورۀ بیماری های ویروسی از جنبه: فاکتورهای خطر بیماریزائی، راه های پیشگیری و دیگر جنبه های بهداشت عمومی را ارائه نمود.

یکی دیگر از راهبردهای این بخش، ارائه مشاور به خانواده ها می باشد. انجمن های متعدد دخیل در حوزۀ زنان و زایمان در کشورمان همگی متفق القول در بین زوجین (یک فرد منفی و دیگری مثبت، و یا تفاوت در امداد ژنوتیپ ویروس در بین زن و شوهر)، اختلافات شدید منجر به طلاق رو به افزایش است. علت اصلی متهم ساختن زوجین یکدیگر را به وجود ارتباطات خارج از منزل می باشد.  اگرچه تحقیقات صورت گرفته و منتشر شده توسط مرکز در سال 1398 که برای اولین بار در کشور صورت گرفت موید این عدم تجاس می باشد، لیکن لازم به ذکر است در بسیاری از موارد علیرغم این یافته، هیچگونه سابقۀ داشتن شرکای متعدد جنسی و یا رفتارهای پرخطر در خانواده ها نبوده و آمارهای بین المللی موجود و موید این فرضیه هستند که احتمالاً راه های دیگری غیر از ارتباط جنسی در بین خانواده ها در این سرایت موثر می باشند. در نگاه کلی، از نظر تکامل ویروسی، این موارد قابل توجیه علمی می باشد.  در این بخش در نظر داریم تا با هماهنگی متخصصین رشتۀ زنان و زایمان، متخصصین ویروس شناسی و مشاورین خانواده (که در خصوص بهداشت عمومی جنسی و آمیزشی دوره دیده اند) تیمی تشکیل یافته و ضمن ارائه سرویس به گروه های آسیب پذیر بیماری های ویروسی (که در بالا به آنها اشاره گردید) به خانواده های نیازمند نیز خدمات مشاوره ای ارائه گردد. برای نیل به این هدف و با هماهنگی با برخی بیمارستان های آموزشی دانشگاه در حال تدارک این تیم می باشیم.

  دپارتمان ارتقاء سلامت در بیماریهای ویروسی یکی از دپارتمانهای مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی می باشد که با هدف فعالیت در حوزه های آموزشی، پژوهشی و مراقبتهای درمانی در حیطه بیماریهای ویروسی تشکیل شده است. این دپارتمان دارای 3 کمیته در حوزه های فوق می باشد و با اهداف ویژه ای که برای هر کمیته مشخص شده فعالیت خود را شروع کرده است. از مهمترین اهداف کمیته های فوق می توان به موارد زیر اشاره کرد:

 

1-2. الف) کمیته آموزش

 

مسئولیت این کمیته با جناب آقای یوسف دوزندگان دانشجوی دکتری ویروس شناسی دانشگاه تهران می باشد و اهداف آموزشی در نظر گرفته شده به 2 بخش آموزش عمومی و اختصاص در گامهای اول فعالیت بر ترتیب الویت به شرح زیر در نظر گرفته شده است:

 

الف-1- آموزش تخصصی

 

همکاری با کمیته ی پژوهشی در تدوین طرح های مبتنی بر ارزیابی دانش عمومی و تخصصی کادر بهداشت و درمان نسبت به بیماری های ویروسی در سطح تهران و شهرستان های کشور

فراخوان جهت جذب همکار آموزشی و پژوهشی

تهیه ی محتوای علمی متنی، صوتی و تصویری پس از ارزیابی نیاز جامعه ی تخصصی علوم پزشکی

تهیه ی دستور العمل های علمی در مواجهه با بیماری های ویروسی متناسب با کادر علوم پزشکی

همکاری با معاونت آموزشی و معاونت درمان دانشگاه های علوم پزشکی کشور در امر بازآموزی کادر آموزشی، تشخیصی و درمانی

تدوین کتب علمی تخصصی ویروس شناسی

همکاری در به روز رسانی محتوا های علمی در سایت مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی

 

الف-2- آموزش عمومی

 

-           همکاری با کمیته ی پژوهشی در تدوین طرح های مبتنی بر ارزیابی دانش عمومی اقشار جامعه نسبت به بیماری های ویروسی

-           همکاری با سازمان های دولتی و مردم نهاد در امر نیاز سنجی و آموزش اقشار آسیب پذیر

-           فراخوان جهت جذب همکار آموزشی و پژوهشی

-           تهیه ی محتوای علمی متنی، صوتی و تصویری مورد نیاز اقشار جامعه

-           تهیه ی سریالی پویانمایی ها مبتنی بر خلق شخصیت های کارتونی

 تهیه برنامه های گفتگو محور با دعوت از متخصصین ویروس شناسی-       

     

1-2. ب) کمیته پژوهش

 

مسئولیت این بخش با سرکار خانم دکتر اعظم قاضی اسدی دکتری تخصصی رشته ویروس شناسی می باشد و فعالیتهای این حوزه را میتوان به 3 بخش تقسیم نمود:

 

ب-1- پژوهشهای پایه 

 

در تعامل با بخشهای پژوهشی دانشگاهها و مراکز تحقیقاتی مختلف می توان موضوعاتی با الویت داروهای ضد ویروسی و یا واکسنهای ضد ویروسی و ... را به عنوان طرح پژوهشی یا پایان نامه دانشجویی مطرح نمود.

 

ب-2- پژوهشهای اپیدمیولوژی:

 

بر اساس اهداف دپارتمان موضوعات متنوعی در ارتباط با شیوع بیماریهای ویروسی در مناطق جغرافیایی خاص (برحسب نوع بیماری و منطقه) در قالب طرح های پژوهشی طی پروپوزال ارائه می شود و در صورت تائید کمیته پژوهش مرکز تحقیقات این پژوهشها حمایت مالی می شوند و از نتایج آنها می توان در راستای اهداف دپارتمان استفاده کرد.

 

ب-3- پژوهشهای بالینی:

 

در این راستا نیز میتوان با پزشکان، داروسازان، و یا محققینی که موفق با ارائه راهکار جدید درمانی، ساخت دارو و یا واکسن جدید شده اند، مطالعات کارآزمایی بالینی توسط مجری طرح ارائه و در صورتیکه در راستای اهداف دپارتمان باشد و توسط کمیته پژوهش تائید شود مورد حمایت مالی قرار گیرد. این طرح های تحقیقاتی یا توسط اعضای هیات علمی دانشگاهها و یا در قالب پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری و همچنین رزیدنتها می تواند مطرح شود.

 

1-2. ج) کمیته مراقبت های درمانی

 

مسئولیت این کمیته با سرکار خانم مینا متین زاده کارشناس ارشد ژنتیک می باشد. این کمیته ضمن تعامل با کمیته های آموزش و پژوهشی این دپارتمان و همکاری سازمانهای مردم نهاد در 3 بخش با اهدافی به شرح زیر فعالیت خود را پیش می برد:

 

ج-1- درمان:

 

یکی از اهداف این بخش ارئه مشاوره به بیماران در حوزه بیماریهای ویروسی توسط متخصصین ذیصلاح در ارتباط با چگونگی تشخیص و درمان بیماری های ویروسی و ارجاع به پزشکان متخصص می باشد. لازم به ذکر است که در این رابطه اعضای این کمیته در تعامل با پزشکان با تخصصهای مختلف در ارتباط با درمان بیماران و در تعامل با سازمانهای مردم نهاد کمک در پیشبرد درمان بیماران خواهد داشت.

 

ج-2- تشخیص:

 

در بعضی موارد طی مشاوره اولیه بیماران مراجعه کننده به بخش مشاوره، لازم می باشد برای تشخیص اولیه یا در مواردی تشخیص قطعی، بیمار به مراکز تشخیصی مثل آزمایشگاه های تشخیص طبی ارجاع داده شود و این کار نیز طی تعامل با آزمایشگاههای تشخیص طبی و مراکز پاراکلینیک مختلف و نیز حمایتهای سازمانهای مردم نهاد در مواردی که بیماران نیاز به حمایت می باشند، صورت می گیرد.

 

ج-3- بهداشت:

 

این بخش با نیاز سنجی های خاص در بین گروه های هدف مختلف با سنجه های اختصاصی بهداشتی فعالیت خواهد داشت و با ارائه توصیه های بهداشتی برای گروهها و مشاغل خاص از طریق کمیته آموزش و نیز معرفی کتابها و پمفلت های آموزشی فعالیت می کند و در این خصوص با ارائه توصیه های بهداشتی با هدف پیشگیری از بیماریهای ویروسی فعالیت خود را انجام می دهد.

لازم به ذکر است که هر 3 کمیته فوق در همکاری نزدیک با یکدیگر اهداف خود را دنبال میکنند و ضمن تعامل و بهره گیری از توان متخصصین در سایر دپارتمانهای مرکز تحقیقات ویروس شناسی بالینی سعی در تحقق بخشیدن به اهداف عالیه خود خواهند داشت.

امید است در 5 سال آینده با دست یابی به اهداف پیش رو، بتوانیم این نوع خدمت رسانی ویژه را در کشور تعمیم داده و کوریکولوم های آموزشی، آمارهای بدست آمده و تجربیات را به سایر مرکز آموزشی جهت راه اندازی این نوع سرویس در کشور مهیا سازیم.

 

اعضای دپارتمان از چپ به راست

 

 

 

 

 

 

 

 

رئیس دپارتمان: آقای دکتر علی تقوی

مسئول کمیته آموزش: آقای دکتر یوسف دوزندگان

مسئول کمیته پژوهش: خانم دکتراعظم قاضی اسدی

مسئول کمیته مراقبت ودرمان: خانم مینا متین زاده